واکسن جدید حاوی نانوذرات و درمان دیابت نوع 1

محققین دانشگاه Calgary در کانادا موفق به درمان موفقیت آمیز دیابت نوع یک  در موش های مبتلا به دیابت نوع 1 و کاهش سرعت آغاز این بیماری در موشهایی که در معرض خطر ابتلاء به بیماری بودند شدند. این مطالعه که بوسیلۀ بنیاد تحقیقاتی دیابت جوانان تأمین مالی شد دیدگاه جدیدی را درمورد چگونگی توقف حملۀ سیستم ایمنی به سلولهای تولید کنندۀ انسولین وحتی سایر بیماریهای خود ایمنی گشود.

 این تحقیقات به صورت آنلاین در مجلۀ the scientific journal Immunity به چاپ رسید.

این تحقیقات به سرپرستی دکتر pere santamaria در مرکز تحقیقاتی دیابت جولیا مکفارلن در دانشگاه  کلگاری در آلبرتا کانادا صورت گرفت. محققین از گذشته به دنبال روشی اختصاصی برای توقف پاسخ خود ایمنی که سبب ابتلاء به دیابت نوع 1 می شوند، بودند. آنها به دنبال روشی می گشتند که بدون تخریب سلولهای سیستم ایمنی (که مسئول محافظت بدن در برابر عفونتها هستند) به روش ایمونوتراپی آنتی ژن اختصاصی (antigen-specific Immunotherapy ) دست یابند.

دیابت نوع یک به علت حملۀ اشتباه نوعی از گلبولهای سفید خون که سلولهای T نام دارد و تخریب سلولهای بتا که تولید کنندۀ انسولین در پانکراس می باشند ، بوجود می آید.

ایمونوتراپی آنتی ژن اختصاصی Immunotherapy Antigen-specific همانند کاری که دکتر santamaria بروی نانوواکسن انجام داده است، قبلاً در برنامۀ مرکز تحقیقاتی دیابت جولیا مکفارلن بود. به گفتۀ دکتر سانتاماریا، اساساً این یک جنگ و کشمکش داخلی بین سلولهای T مهاجم که باعث بیماری می شوند و سلولهای T ضعیف تر که می خواهند مانع از ایجاد بیماری گردند، می باشد.

محققین واکسن بی نظیری که حاوی نانو ذراتی هزاران بار کوچکتر از اندازۀ یک سلول است ساختند. این نانو ذرات با قطعات پروتئینی (پپتیدها) که برای دیابت نوع یک اختصاصی است پوشیده شده است بوسیلۀ این قطعات پروتئینی ،نانو ذرات می توانند به مولکولهای MHC متصل می شوند، اتصال به مولکولهای MHC برای رسیدن به سلولهای T نقش حیاتی دارد. واکسن حاوی نانو ذرات از طریق افزایش تعداد سلولهای T تنظیم کنندۀ پپتید اختصاصی از حملۀ تهاجمی سیستم ایمنی که باعث تخریب سلولهای بتا می شوند جلوگیری می کند. این واکسن سلولهایی از سیستم ایمنی را که به خود بدن حمله می کند مورد هدف قرار می دهد اما به سایر سلولهای سالم آسیبی وارد نمی کند.

سلولهای T تنظیم کنندۀ پپتید اختصاصی حملۀ خود ایمنی را خاموش می کند. خاموش کردن حملۀ خود ایمنی از دو طریق می تواند انجام شود یک، از طریق جلوگیری از تحریک سلولهای مهاجم خود ایمنی بوسیلۀ پپتید های موجود در واکسن یا بوسیلۀ جلوگیری از تحریک هر آنتی ژنی که بطور همزمان بروی سلول وجود دارد.

تحقیقات همچنین دیدگاه جدیدی بر روی توانایی انتقال این یافته ها از موش به روش های درمانی مناسب برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 ایجاد کرد. دانشمندان توانستند واکسن حاوی نانو ذرات که شامل مولکولهای مرتبط با دیابت نوع انسانی است تولید کنند که  میزان قند خون را در موش هایی که به دیابت مشابه دیابت نوع 1 انسانی به طور مصنوعی مبتلا شده اند به سطح عادی برمی گرداند و این موضوع امید جدیدی را در درمان این نوع دیابت در انسان به وجود آورده است.

 نکتۀ کلیدی این تحقیق اینست که تنها سلولهای سیستم ایمنی مهاجم که به سلولهای بتا حمله می کنند(یا سلولهایی که فعالیت این سلولها را تنظیم می کنند) به آنتی ژن اختصاصی موجود بروی نانو ذرات واکسن، پاسخ می دهند و بهمین علت سایر سلولهای سیستم ایمنی سالم و در امان می مانند و از طرفی می توان این درمان را با ایمنی کامل و موثر برای سایر افراد سالم علیه بیماری دیابت  نوع 1 استفاده کرد.

 به گفته دکترStaeva پتانسیل درمانی واکسن نانو ذره ای در معکوس کردن حملۀ سیستم ایمنی بدون سرکوب کردن کل سیستم ایمنی بسیار مهم است . تحقیقات دکتر سانتاماریا هم از نظر ایجاد روش جدید ایمونوتراپی و هم در اثبات این مفهوم که یک درمان خاص در دو مسیر پیشگیری و درمان دیابت نوع 1 موثر است یک شاهکار علمی تلقی می گردد.

دکتر سانتا ماریا معتقد است که این مطالعه برای سایر بیماریهای خود ایمنی نیز قابل توسعه است. او معتقد است چنانچه پایۀ نانوذره ای واکسن برای سایر بیماریهای مزمن خود ایمنی، نظیر مالتیپل اسکلروز، روماتوئید آرتروز و سایر بیماریهای خود ایمنی، کارایی خود را نشان دهد، احتمال دارد استفاده از واکسن های نانو یک روش متداول در درمان بیماریهای اتوایمیون شود. تکنولوژی واکسن نانو ذرات که در این تحقیق استفاده شده است بوسیلۀ انستیتو درمانی parvus که یک شرکت بیوتکنولوژی از دانشگاه بین المللی تکنولوژی Lp موفق به دریافت لیسانس شده است و انتقال تکنولوژی و تجاری سازی آن در دانشگاه Calgary صورت گرفت. کار انستیتو درمانی parvus بروی تولید و تجاری سازی تکنولوژی نانو با اساس درمانی برای درمان دیابت نوع 1، متمرکز شده است.

منبع:

www.sciencedaily.com